تهدید، آزار و خشونت در عصر دیجیتال دیگر فقط رو در رو نیست. ما مدت‌هاست ابزار اِعمال تهدید و آزار را با خود حمل می‌کنیم. مزاحمت، آزار و تهدید پیامکی یکی از انواع آزارهایی است که هر روزه در شمار بالایی از سوی برخی افراد صورت می‌گیرد. راه مقابله با آن چیست؟ کی باید این تهدیدها را جدی بگیریم و آن را از نظر قانونی پیگیری کنیم؟ روند حقوقی و مجازات آن چگونه است؟ در این مقاله به نحوه برخورد با تهدیدهای پیامکی و پیگیری حقوقی آن می‌پردازیم.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
تهدید پیامکی چیست؟
تهدید پیامکی یکی از جرایم دیجیتالی است که از طریق ارسال پیامک تهدیدآمیز به افراد محقق میشود. فرد به هر دلیلی پیامکی حاوی تهدید به افشای اسرار و انتشار تصاویر خصوصی جهت اخاذی و یا تهدید به ضربه زدن و قتل برای ایجاد رعب و وحشت برای فرد دیگری ارسال می‌کند. فرد قربانی می‌تواند به محض دریافت پیامک پرونده‌ای جهت برخورد قضایی با فرد تهدیدکننده باز کند. اما پرسش این است که تهدید پیامکی از نظر قانونی به چه معناست و آیا در قوانین جزایی چنین اقدامی جرم انگاشته شده است و در این صورت چه مجازاتی برای فرد خاطی قابل تصور است؟
هر گاه فردی قصد خود را برای ترساندن یا آسیب رساندن به دیگری به زبان بیاورد، از نظر حقوقی مرتکب اقدامی غیرقانونی شده است. تهدید انواع مختلفی دارد و می‌تواند به شکل انجام یک عمل یا ابراز سخن و یا با نشان دادن حالت خاصی ابراز شود. اما باید توجه داشت که همه تهدیدها جرم نیستند، مانند تهدید به شکایت یا پیگیری قانونی و یا تهدیدی که فرد در انجام آن از نظر پزشکی ناتوان باشد شامل تهدیدات مجرمانه نمی‌شود. تهدید پیامکی، تهدیدی است که فرد با ارسال پیام متنی از طریق گوشی، فرد دیگری را به قتل، آسیب رساندن به جان و مال و نیز بردن آبرو و افشای اسرار تهدید کند. در این شرایط فرد عملی مجرمانه انجام داده و قابل پیگرد قانونی است.
برای اجرای کمپین‌های تبلیغاتی به صاحبان کسب‌وکارها توصیه میشود با خرید پنل پیامکی از طریق قانونی و امن و مبتنی بر اصول اخلاق حرفه‌ای به ارسال پیام تبلیغاتی اقدام کنند.
تهدیدکنندگان پیامکی با چه مجازاتی روبرو میشوند؟
تهدید پیامکی هم از جهت تهدید و هم ایجاد مزاحمت از طریق دستگاه‌های مخابراتی ذیل دو ماده قانونی 669 و 641 قانون مجازات اسلامی قرار دارد. موارد مجازات تهدیدکنندگان پیامکی از این قرار است:
تعقیب و بازداشت: اگر تهدید پیامکی خطر جدی برای افراد یا جامعه ایجاد کند، ممکن است پلیس یا مراجع قضایی به عنوان یک اولویت اقدام کنند و فرد تهدیدکننده را دستگیر کنند.
محکومیت و مجازات‌های جزیی: اگر جرم افراد تهدیدکننده محرز شود، بنا بر نوع و میزان تهدید و مطابق با ماده 669 قانون مجازات اسلامی به تحمل شلاق تا 74 ضربه و یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم میشوند.
ممنوعیت استفاده از خدمات ارتباطی: با اثبات تهدید تلفنی و پیامکی دادگاه از سرویس‌دهندگان ارتباطی می‌خواهد تا دسترسی فرد تهدیدکننده را با خدمات ارتباطی مسدود کنند تا از مانع ادامه اقدامات تهدیدآمیز فرد شوند.
مسائل حقوقی و جبران خسارت: افراد متضرر از تهدید پیامکی در مواردی می‌توانند درخواست اعاده حیثیت یا جبران خسارت مالی کنند. بنا بر ماده 641 قانون مجازات اسلامی صرف مزاحمت تلفنی از یک تا شش ماه حبس خواهد داشت.
در بازاریابی پیامکی مخاطبان به دلیل دریافت پیامک‌های آزاردهنده اقدام به قطع کردن پیامک تبلیغاتی خود می‌کنند که این هم امکان بازاریابی درست را از کسب‌وکارها می‌گیرد و هم گاهی خود افراد را از دریافت پیامک‌های مهمی که از خطوط خدماتی ارسال میشود محروم می‌کند.
بهترین اقدامات در برابر تهدیدات پیامکی چیست؟
بسیاری از افرادی که مورد تهدید پیامکی مزاحمان قرار می‌گیرند به این دلیل که با مفاهیم جزا و مجازات دیجیتالی آشنا نیستند ممکن است اقداماتی انجام دهند که در نهایت به ضرر خودشان تمام شود. تهدیدها را در حد خودشان جدی بگیرید.
اگر تهدیدی در خصوص بمب‌گذاری یا قتل دریافت کردید به سرعت با 110 تماس بگیرید و اقدامات لازم پیشگیرانه را انجام دهید. اما اگر تهدیدها خطر فوری ندارد، با ما همراه شوید تا در ادامه با راهکاری که وکلا و متخصصان علم حقوق در برابر تهدید پیشنهاد داده‌اند آشنا شویم.
آشنایی با قوانین، لازمه ایستادگی در برابر آزار و تهدید پیامکی
قبل از هر چیز لازم است که با قوانین موضوعه در رابطه با تهدید پیامکی آشنا باشیم. در این صورت متوجه خواهیم شد که آیا از نظر حقوقی در معرض تهدید قرار گرفته‌ایم یا نه و در این صورت چه اقداماتی باید انجام دهیم. در این رابطه پلیس فتا نیز گزارش‌هایی را در سایت خود منتشر کرده است که می‌تواند آموزنده باشد.
مسدود کردن مزاحم پیامکی، گام اول در برخورد با تهدیدگران
اولین اقدام بلاک کردن شماره تهدیدکننده است. گاهی ما در معرض یک مزاحمت ساده قرار گرفته‌ایم و برای اینکه امکان مزاحمت‌های بعدی را از فرد سلب کنیم و وقت و اعصاب و روان خود را درگیر موضوعات بی‌اهمیت نکنیم، با عکس گرفتن از پیام و شماره، طرف را بلاک می‌کنیم.
جمع‌آوری شواهد، واکنش مناسب علیه تهدید پیامکی
اما اگر فرد مزاحم به اندازه کافی مصمم است و با پیام‌های بعدی نشان می‌دهد که دست‌بردار نیست اینجا دیگر به حفظ شواهد بپردازید. از پیام‌ها اسکرین شات بگیرید و از طریق خود گوشی یا از دستگاه دیگر از آن‌ها فیلم بگیرید.
اطلاع‌رسانی به دیگران، جدی گرفتن تهدیدات پیامکی
خانواده و دوستان را در جریان قرار دهید و از متن پیام‌ها و فرد تهدید کننده به آن‌ها اطلاع‌رسانی کنید. بهترین راه این است که افراد مورداعتماد خود را در یک گروه خصوصی در یک پیام‌رسان عضو کنید و عکس و فیلم پیام‌ها را در آنجا به اشتراک بگذارید. این کار علاوه بر اطلاع‌رسانی، به پشتیبان‌گیری از پیام‌ها و سوابق کمک می‌کند.
گردآوری مدارک محکمه‌پسند، کمپین علیه تهدید پیامکی
با تداوم دریافت پیام‌های تهدیدآمیز دیگر وقت گردآوری مدارک است. باید بدانید که با رواج اپلیکیشن‌های فیشینگ و رسیدسازهای آنلاین و البته فوتوشاپ به مدارک محکمه‌پسندتری نیاز دارید. از پیام‌ها پرینت بگیرید و از اعضای خانواده و دوستانی که در جریان موضوع قرار دارند استشهاد تهیه کنید.
شکایت قضایی و پیگیری حقوقی، تهدیدکنندگان پیامکی را سر جای خود بنشانید
دیگر وقت شکایت است. به دادسرای عمومی بروید و شکایتی تحت عنوان مزاحمت، آزار و تهدید از طریق ارسال پیامک ثبت کنید. موضوع تهدید را بنویسید و از ابراز نگرانی برای جان خود و اعضای خانواده یا آبرو و اسرار خود بگویید. اگر فرد را می‌شناسید، نام و آدرس او را ذکر کنید، اگر نه با ثبت شماره تلفن‌هایی که از آن پیام گرفته‌اید، شناسایی متهم را به دادسرا بسپارید. مدارک را ضمیمه کنید.
گاهی صاحبان کسب‌وکارها اطلاع ندارند که می‌توانند به ارسال پیامک تبلیغاتی با شماره شخصی خود اقدام کنند، این اگرچه برای مشاغل خرد نتایجی به همراه دارد، اما در موارد کلی توصیه نمی‌شود.
آیا دادگاه پیامک را به عنوان مدرک جرم می‌پذیرد؟
برخی گمان می‌کنند که دادگاه پیامک را به عنوان سند و مدرک قطعی نمی‌پذیرد و به این دلیل و ترس از افتادن در پیچ‌وتاب بروکراسی قضایی از شکایت سر باز می‌زنند. اینجا لازم است که به صراحت این موضوع را روشن کنیم. دادگاه در پرونده‌های مختلف قضایی، پیامک را به عنوان قرینه در نظر می‌گیرد.
مثلا اگر شما با صاحبخانه بر سر مفاد رهن یا اجاره درگیری قضایی دارید، پیامک‌هایی که بین شما و صاحبخانه ردوبدل شده، مدرک نیست، بلکه قراین مکمل است که می‌تواند نشانه‌هایی برای روشن شدن ماجرا باشد. اما در تهدید پیامکی، پیامک مدرک اصلی جرم است. پس نگران نباشید و با آرامش کامل شکایت خود را ثبت کنید. چرا که اگر متهم، مدارک اولیه‌ای که شما گرد آورده و ارایه کرده‌اید را بپذیرد و اقرار کند، جرم اثبات شده است؛ اما اگر نپذیرد، دادگاه اصل پیامک‌ها را از شبکه مخابرات درخواست می‌کند و باز هم با ارسال آن جرم اثبات میشود.
یکی از ابزارهایی که در کمپین‌های پیامکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، وب‌سرویس پیام کوتاه است که افراد می‌توانند از آن برای ارسال پیام‌های تبلیغاتی با سرعت بالا اقدام کنند.
درک این نکته مهم است که آزار و اذیت پیامکی یا متنی، مزاحمت اینترنتی و مزاحمت سایبری فقط یک نگرانی نیست، بلکه یک جرم کیفری است. گوشی‌های تلفن همراه در حالی که مزایای بی‌شماری را ارایه می‌کند، به بستری برای برخی افراد برای تهدید، آزار و اذیت یا ارعاب دیگران تبدیل شده است. این مهم است که همه بدانیم در چنین شرایطی چه باید کرد تا هم از خود و خانواده‌مان و هم از سلامت جامعه پاسبانی کنیم. در این مقاله به توضیح تهدید پیامکی و مجازات آن در قانون پرداختیم و راهکارهایی برای افرادی که با چنین تهدیدهایی مواجه میشوند ارایه کردیم.
