رمز یکبار مصرف یا پویا که چند سالی است در ایران فعال شده و به‌ویژه تراکنش‌های بانکی به استفاده از آن متکی شده است، روش موثر و آزموده‌ای برای کاهش آسیب‌های ناشی از سوءاستفاده و سرقت‌های آنلاین مالی است. استفاده از این رمز با وجود آن که مانع جدی در برابر هر گونه فیشینگ و کلاهبرداری ایجاد کرده است، در مواردی به دلیل عدم دریافت از سوی کاربران موجب ایجاد دردسرهایی نیز می‌شود. در ادامه به معرفی رمز پویا و بررسی دلایل عدم دریافت آن و همچنین ارائه راهکارهایی برای حل این مشکل می‌پردازیم.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
رمز پویا چیست و چگونه کار می‌کند؟
رمز عبور یکبار مصرف (one-time password)که با عنوان رمز پویا شناخته می‌شود، کد یا رمز عبوری است که تنها برای یک بار ورود یا تراکنش در سیستم کامپیوتری، اپلیکیشن‌های مالی و اعتباری یا موارد دیگر ساخته می‌شود. الگوریتم‌های تولید رمز پویا معمولاً از روش‌های شبه‌تصادفی یا تصادفی برای تولید یک کلید رمزنگاری‌شده استفاده می‌کنند تا دستیابی و رهگیری آن را برای مهاجمان دشوارتر کنند. رمز پویا در واقع کلیدی است که فقط برای یک بار باز کردن قفل ساخته می‌شود و چنانچه در وقت معین‌شده استفاده نشود نابود می‌شود. همچنین به محض استفاده از این کلید و باز شدن قفل نیز محو می‌شود و کارایی خود را از دست می‌دهد.
در انتخاب این رمز انسان به هیچ عنوان دخالت ندارد و این چالشی است که برای سرور تعریف شده تا اعدادی را به شکل تصادفی در کنار هم بگذارد و به عنوان مسیر امن و مطمئن و موقتی در اختیار کاربر قرار دهد.
رمز پویا در مقایسه با رمز ثابت چه مزایایی دارد؟
مزیت مهم این رمز نسبت به رمزهای ثابت مقاومت در برابر حملات تکراری و مجدد مهاجمان است که ابزار اصلی آنها در شکستن قفل‌های دیجیتال و آنلاین به شمار می‌رود. به این معنا که یک مهاجم نمی‌تواند از مسیری که فرد صاحب حساب برای عبور امن از آن استفاده کرده است بگذرد. سرور قفل و کلید را توامان طراحی می‌کند و برای یک بار استفاده به کاربر می‌رساند. مزیت دیگر رمز پویا این است که کاربری که از رمز عبور یکسان یا مشابه برای چندین سیستم استفاده می‌کند، در صورت شکستن قفل یکی از آنها توسط مهاجم، در بقیه آسیب‌پذیر نمی‌شود. چون فعال‌سازی رمز پویا مستلزم تایید احراز هویت است، راه مطمئنی برای آگاه کردن کاربر از رمز یکبار مصرف عدی برای استفاده وجود دارد. همچنین برخی از سیستم‌ها شامل نرم‌افزارهای تولید رمز هستند که روی تلفن همراه کاربر اجرا می‌شوند. در برخی از سیستم‌ها نیز رمز یک بار مصرف در سروری زیر نطر انسان اما بدون دخالت او ایجاد و روی کاغذ چاپ می‌شوند که کاربر ملزم به حمل آن است. اما پیامک همچنان مهم‌ترین راه دریافت رمز پویا است، همان طور که ارسال پیام کوتاه در کمپین‌های بازاریابی نیز از محبوب‌ترین روش‌ها به شمار می‌رود.
چرا رمز پویا نمیاد؟ علت عدم دریافت رمز یکبارمصرف بانکی چیست؟
کالایی را آنلاین خریداری کرده‌ایم و هر بار درخواست رمز پویا می‌کنیم خبری از دریافت پیامک نیست. این وضعیتی است که بسیاری از ما حداقل یک بار با آن مواجه شده‌ایم. چرا رمز پویا نمیاد؟ چرا رمز پویا کار نمی‌کنه؟ علت نیامدن رمز دوم چیست؟ وفور این نوع سوالات در سایت‌ها و فضای مجازی نشان می‌دهد که بسیاری از کاربران این مشکل را تجربه کرده‌اند. علت از سه حال خارج نیست، یا مشکل از بانک است، یا اپراتور، و یا خود ما و گوشی ما. به همین دلیل بر آن شدیم تا این موضوع را بررسی کرده و دلایل عدم دریافت رمز پویا و راه‌حل آن را مورد بررسی قرار دهیم.
سامانه شاهکار مانع جدی عدم دریافت رمز پویا
قبل از بررسی هر دلیل دیگری، اگر شما شماره‌ای که به نام‌تان نیست را به بانک اعلام کرده‌اید، دلیلی ندارد که رمز پویا دریافت کنید. رمز یکبار مصرف قرار است مسیر امنی برای استفاده شما از حساب‌تان را فراهم کند، حساب به نام شماست پس تلفن همراهی که پیامک به آن ارسال می‌شود نیز باید به نام شما باشد. سامانه شاهکار، سامانه متصل‌کننده اپراتور بانک با مراجع احراز هویت است. اگر هر یک از اپراتورها بخواهند سرویس جدیدی را به مشترکین خود ارائه دهند حتماً باید هویت آنها بررسی شود. این سامانه به اپراتور کمک می‌کند تا هویت مشتری یا فرد مورد نظر را از نظر حقیقی و حقوفی بررسی و به اپراتور اعلام کند. پس اگر پس از بازکردن حساب و گرفتن رمز اول، نمی‌توانید رمز پویا دریافت کنید در قدم اول شماره اعلام شده به بانک را بررسی کنید.
برخی از افراد با شماره‌های شخصی خود اقدام به ارسال پیامک‌های تبلیغاتی می‌کنند که با توجه به گزارش کاربران، اپراتورها اقدام به مسدود کردن آن شماره خواهند کرد. در حالی که صاحبان کسب‌وکار می‌توانند از طریق پنل پیامکی بدون هیچ مشکلی به ارسال پیام انبوه بپردازند.
با دو شماره متفاوت یک حساب را مدیریت می‌کنید؟ شما رمز پویا نمی‌گیرید!
حساب‌تان را با یک خط باز کرده‌اید و اپلیکیشن بانک را روی یک گوشی با خط دیگر فعال کرده‌اید؟ اگر چه هر دو شماره به نام شماست اما این عدم مطابقت شماره اعلام شده به بانک با شماره‌ای که اکنون در دست شماست برای اپراتور ناشناخته است. پس یا به خط قبلی برگردید و یا شماره جدید را به بانک اعلام کنید.
مشکلات زیرساختی اپراتورها و حجم سنگین ورودی همزمان، مانع رسیدن رمز پویا
گاهی نیامدن رمز پویا به دلیل اختلال در شبکه مخابرات یا زیرساخت اپراتورهاست. ممکن است در یک زمان حجم سنگینی از تقاضای دریافت رمز پویا از سوی اپراتورها به درستی مدیریت نشود و رمز برای شما ارسال نشود. در این صورت تنها باید مدتی صبر کنید و درخواست خود را در فرصت دیگری بفرستید.
مسدود کردن پیامک‌های تبلیغاتی دلیل دیگر عدم دریافت رمز پویا
گاهی ممکن است یک اپراتور از خط خدماتی برای ارسال رمز پویا استفاده کند. این در حالت عادی مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگر شما پیامک‌های تبلیغاتی را غیرفعال‌سازی کرده باشید ممکن است نتوانید رمز پویا بگیرید. به این دلیل که پایه ارسال هر دو، خط خدماتی است و مسدود کردن آن ممکن است چنین تبعاتی داشته باشد. اگر چه با توجه به هدفمند شدن تبلیغات پیامکی از طریق استفاده از سامانه اس‌ام‌اس دیگر نیازی به مسدود کردن پیامک‌ها نیست.
حل مشکل عدم دریافت رمز پویا با بررسی وضعیت و تنظیمات گوشی
گاهی ممکن است دلیل عدم دریافت رمز در خود گوشی نهفته باشد. در این حالت رمز پویا برای شما ارسال شده است اما این گوشی شماست که به دلایلی رمز را دریافت نمی‌کند. پس موارد زیر را چک و تنظیم کنید.
اطمینان از فعال بودن سیمکارت
گاهی به هر دلیلی ممکن است سیمکارت شما غیرفعال شده باشد. یا اپراتور پوشش دهنده سیمکارت شما را به علت بدهی قطع کرده باشد. پس قبل از هر چیز از وصل بودن سیمکارت خود مطمئن شوید.
بررسی تنظیمات پیامک
ممکن است اشتباهی پیامک خود را غیرفعال کرده باشید. از تنظیمات گوشی خود، به بخش «تنظیمات پیامک» بروید و مطمئن شوید که پیامک‌ها به صورت صحیح فعال شده باشند.
بررسی بلک لیست
ممکن است خطوط بانکی را به اشتباه در بلک لیست گذاشته باشید. اگر از تنظیمات خاصی برای محدود کردن پیامک‌های اسپم استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که پیامک‌های بانکی به لیست سیاه اضافه نشده باشند.
بررسی حافظه پیام‌ها
مطمئن شوید که حافظه پیام‌ها در گوشی شما اشغال نشده باشد. در بعضی موارد، حافظه پرشده می‌تواند باعث عدم دریافت پیام‌ها شود. پاکسازی پیام‌های غیرضروری و فایل‌های پیوست می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
بررسی اتصال به شبکه
اطمینان حاصل کنید که گوشی شما به شبکه موبایل یا Wi-Fi متصل باشد. گاهی اوقات، عدم اتصال به این شبکه‌ها می‌تواند باعث عدم دریافت پیام‌ها شود. یعنی شما در این حالت اصلا درخواست نداده‌اید که منتظر دریافت رمز پویا هستید.
تماس با بانک و استفاده از دیگر روش‌ها برای دریافت رمز پویا
در صورتی که مشکل عدم دریافت رمز پویا همچنان باقی است، با بانک خود تماس بگیرید و مشکل را گزارش دهید. بانک ممکن است به شما راهنمایی کند یا مشکل را بررسی کرده و راه‌حل مناسبی ارائه دهد. در این فاصله می‌توانید از دیگر روش‌های دریافت رمز دوم بانکی، مانند اپلیکیشن بانکی، تلفن بانک یا عابر بانک استفاده کنید. در نهایت، حفظ امنیت اطلاعات بانکی بسیار مهم است. به هیچ وجه اطلاعات حساس خود را برای افراد ناشناخته ارسال نکنید و درخواست‌های مشکوک را اجرا نکنید.
اگر صاحب کسب‌وکاری هستید و برای سایت و اپلیکیشن خود نیاز به احراز هویت و ارسال رمز یکبار مصرف و یا کد اعتبارسنجی دارید می‌توانید از خدمات مدیانا در این زمینه استفاده کنید.
رمز پویا یکی از مهم‌ترین اقدامات حفاظتی و پیشگیرانه برای ممانعت از ورود هکرها و مهاجمان به حساب‌های مالی است. اما گاهی به دلایل متعدد این رمز به گوشی صاحبان حساب ارسال نمی‌شود و مشکلات جدی برای آنها ایجاد می‌کند. در این مقاله کوشیدیم علاوه بر معرفی و چگونگی کارکرد رمز پویا و بررسی مزایای آن نسبت به رمز ثابت به دلایل عدم دریافت رمز پویا از سوی برخی از افراد بپردازیم و راه‌حل‌هایی برای آن پیشنهاد دهیم.
