برندینگ مکان و تاثیر آن بر کسب و کارها

زعفران را از کجا بخریم؟ سوهان را چطور؟ برای خرید زیره به کدام شهر برویم؟ بهترین قالی در کدام استان پیدا می‌شود؟ بهترین خیابان تهران برای خرید لباس نامزدی کجاست؟ در پاسخ به همه این‌ها نام یک مکان مطرح می‌شود. به عبارتی وقتی این سوال پرسیده می‌شود، نام مکان‌ها اولین پاسخی است که در ذهن هر کسی تداعی خواهد شد. به این برندینگ مکان می‌گویند. البته این نوع برندسازی خیلی گسترده‌تر از این موارد است. اگر به دنبال شناخت بیشتر این نوع برندینگ هستید، پس ادامه مقاله را مطالعه کنید.

برندینگ مکان چیست؟

برندینگ مکان در حقیقت نوعی استراتژی بازاریابی است که هدف آن توسعه شهر از جنبه‌های مختلف به ویژه اقتصادی است. به عبارتی با برندینگ مکان امکان ایجاد هویت منحصر به فرد برای شهر، استان یا کشور خاصی می‌توان به وجود آورد.

در برندسازی مکان اهداف می‌تواند متفاوت باشد؛ جذب بازدیدکننده، جذب سرمایه گذاران و ایجاد مشاغل جدید، جذب افراد مختلف برای توسعه شهر، حمایت از پروژه‌های شهری یا تشویق مردم محلی برای تغییر در فرهنگ یا همکاری در توسعه شهر.

چند مثال از برندینگ مکان

همه ما با این نوع برندسازی تا به حال مواجه بوده‌ایم و به راحتی با کمی نگاه به اطراف می‌توان با موارد متعددی روبرو شد.

• کشور آلمان به عنوان کشوری صنعتی در جهان
• شهر پاریس به عنوان شهر عاشق‌ها
• کشور چین به عنوان کشوری با داشتن نیروی کار بسیار و تولید محصولات ارزان
• سیلیکون ولی منطقه در سانفرانسیسکو به دلیل داشتن شرکت های معروف دنیا در حوزه انفورماتیک
• کیش به عنوان منطقه آزاد یا داشتن زیباترین ساحل مرجانی جهان
• مشهد و قم به عنوان شهر زیارتی و خرید زعفران یا سوهان

دقت کنید که رفتن هر شخص به دلیل داشتن شهرت آن شهر است. برای مثال، اگر قصد خرید سوهان را دارید، باید به قم رفت.

مزایای برندسازی مکان

چرا باید به این برندسازی توجه کرد؟ این نوع برندینگ چه مزایایی برای کسب وکارها دارد؟ برای مثال، چرا کشور ترکیه این همه در برندسازی شهرهای خود هزینه می‌کند؟ احتمالاَ گفته‌های پادشاهان کشورهای زیارتی را شنیده باشید که با داشتن شرایط خاص برای ارتباط با دیگر کشورها، در خصوص صدور روادید زیارتی سختگیری نمی‌کنند.

• ایجاد شغل و فرصت ویژه برای کسب درآمد بیشتر به ویژه برای ساکنین آن منطقه
• حمایت و رشد پایدار کسب وکارها
• افزایش خدمات محلی و شناخته شدن آن‌ها
• ایجاد محیطی با جنب وجوش زیاد و خارج شدن آن مناطق از سکون
• معرفی فرهنگ های جدید به دنیا
• افزایش ارتباط افراد با یکدیگر

برندینگ مکان برخلاف برندینگ سازمانی

برندینگ مکان زمانی انجام می‌شود که افراد آن مکان، شهر یا ناحیه را به دلیل داشتن شهرت، موقعیت یا ویژگی منحصر به فرد آن انتخاب کنند. برای مثال، برخی برای ایجاد یک شرکت بین المللی، اقدام به ایجاد شعبه‌ای در مناطق آزاد ایران مانند کیش می‌کنند. همچنین بعضی که در حوزه فروش پارچه‌های مجلسی فعالیت می‌کنند، سعی در راه اندازی شعبه‌ای در بازار مولوی یا خیابان زرتشت تهران دارند. همه این ها به دلیل داشتن برند آن مکان است.

مسئه دیگر برندینگ سازمانی است. برای مثال، رستوران‌های زنجیره ای در تهران دارای برندینگ شرکتی یا سازمانی هستند. کسی به خیابان X برای رفتن به آن رستوران نمی‌رود. بلکه به دنبال شعبه رستوران خواهد بود. این دو با هم کاملاَ متفاوت و دارای اصول و قواعد خاص خود هستند.

البته گاهی تعدادی از همین مراکز توانسته‌اند تا مکانی را برند کنند یا برعکس آن، بعضی مکان‌های برند باعث ایجاد فروشگاه های معروف شده‌اند. اما اینکه بتوان هر دو را با هم پیش برد، غیرممکن و بسیار سخت است.

البته این مثال شاید بتواند شما را بهتر با برندینگ مکان آشنا کند. سرای ایرانی فروشگاهی است که در حال حاضر دو شعبه در قم و اصفهان دارد. هیچ کسی به شهر قم برای رفتن به سرای ایرانی سفر نمی‌کند؛ بلکه آن‌ها در حقیقت برای رفتن به سرای ایرانی به قم یا اصفهان می‌روند.

در واقع وقتی سفر به قم برای خرید سوهان یا زیارت باشد، به نوعی برندینگ مکان انجام شده است؛ اما وقتی برای رفتن به فروشگاهی باشد، در اینجا برندینگ فروشگاهی انجام می‌شود. البته به هر حال همه شرکت‌ها و فروشگاه‌ خود نقشی در شناخته شدن و برند کردن آن مکان هم دارند.

نکات و چگونگی انجام برندینگ مکان

اول از همه باید گفت که انجام این برندینگ به هیچ وجه نمی‌تواند توسط یک نفر انجام شود. به این معنا که آن شخص فروشگاهی را در آنجا ایجاد کند و در نتیجه باعث تغییر آن شهر شود. البته امکان پذیر است؛ اما دیگر در آنجا فقط همان فروشگاه وجود ندارد.

برندسازی مکان بسیار هزینه بر، سخت و زمان بر است؛ اما نشدنی نیست. فقط نیاز به برنامه ریزی، مدیریت و زمان دارد. در واقع عملی نیست که به یکباره اتفاق بیفتد.

در ادامه نکات و مراحل و در آخر چندین رویکرد را برای شما نوشته‌ایم:

• اول از همه دلیل آن را مشخص کنید. اصلاَ چرا به دنبال برند کردن آن مکان هستید؟ مسلماَ بحث اقتصادی مطرح است؛ اما فقط به همین مسئله بسنده نکنید. دلایل مهمتری باید وجود داشته باشد تا فعالیتتان ارزشمند شود. هدف خود را واضح نگه دارید؛ اما استراتژیک پیش بروید.
• اگرمی خواهید که همه کاره پروژه شما باشید، پس برندسازی مکان انجام دهید. در برندینگ مکان باید به دنبال حامی باشد و هیچ حامی بهتر از سازمان‌های دولتی نیست. در حقیقت اصلا امکان پذیر نیست. به هر حال این عملیات طولانی است و باید همه سازمان‌ها دست به دست هم بدهند. برای مثال، وقتی قرار باشد روستایی محل برگزاری مسابقه خاص مانند اسب سواری (مانند روستاها یا شهرهای استان گلستان) شود، باید همه سازمان‌ها در این امر مشارکت داشته باشند.
• تمامی فعالیت‌ها باید منطبق با اصول و ویژگی‌های آن منطقه باشد. متاسفانه بارها شاهد این بوده‌ایم که آن شهر یا منطقه توانسته به یک برند تبدیل شود؛ اما بافت آنجا دیگر مانند گذشته نیست. در این خصوص راهکاری وجود ندارد؛ جز مدیریت حرفه‌ای. این اتفاق در شهر تهران یا دیگر کلانشهرها افتاده است که برای برند کردن خیابانی، باعث از بین رفتن کسب وکارهای آن منطقه و تغییر بافت و فرهنگ آنجا شده است.
• تحقیق کنید. اینکه آیا آن منطقه یا امکانات آنجا توان برند شدن را دارد. برندینگ مکان نیاز به سرمایه گذاری بالایی دارد؛ اما بدترین شکست این است که بعد از مدتی (چند سال) متوجه شویم که انتخاب مسیر از اول اشتباه بوده است.
• چگونگی انجام آن خیلی مهم است. به جز سازمان‌های دولتی و نیمه دولتی، به همکاری دیگر ارگان و به ویژه افراد محلی نیاز است. همه افراد ساکن از برند شدن شهر یا خیابانشان سود خواهد کرد؛ اما آیا آن‌ها حاضر به همکاری هستند یا خیر؟
• نقاط قوت را پیدا و آن‌ها را تقویت کنید. البته توجه تان به نقاط ضعف باید بیشتر باشد.
• از ابزارهای مناسب مانند سایت، کتاب، شبکه های اجتماعی و دیگر روش‌های تبلیغاتی برای معرفی شهر، خیابان و محصول استفاده کنید. همچنین ارسال پیامک تبلیغاتی انبوه هم می‌تواند یک روش باشد. البته پیامک انبوه ویژگی‌های مناسب زیادی دارد. از جمله اینکه شما می‌توانید بر اساس موقعیت افراد از طریق کدپستی یا گوگل مپ پیامک ارسال کنید. با این روش مدیریت بهتری روی ارسال پیامک خواهید داشت.

البته پیشنهاد می کنیم که مقاله بازاریابی مکان محور را هم مطالعه کنید. در این مقاله اطلاعات جزئی دیگری هم را توضیح داده‌ایم.

مراحل برندینگ مکان

چند مرحله برندینگ مکان را به صورت فهرست برای شما نوشته‌ایم. البته هر یک هم دارای توضیحات مفصل و بیشتری هستند:

• تعیین اهداف و ماموریت‌ها
• تحلیل فضای مورد و بررسی ظرفیت و نیازها
• تغییر در مکان متناسب با اهداف و نیاز
• ایجاد ابزارهای ارتباطی
• نتیجه گیری از اقدامات و انجام دیگر فعالیت ها برای بهبود شرایط و برطرف کردن نواقص

برندینگ مکان زمان بر است؛ اما وقتی به نتیجه برسد، خیلی شیرین خواهد شد. همه افراد و شرکت‌ها و سازمآن‌ها باید دست به دست هم بدهند تا آن مکان رشد کند. باید ارتباط دو طرف با افراد داشت که یکی از این روش ها، پیامک تبلیغاتی است. با پیامک شما می‌توانید ارتباط خود را با افراد حفظ و آن‌ها تشویق به مراجعه دوباره کنید. هر چند از دیگر روش ها هم نباید غافل شد.

در این مطلب سعی کرده ایم تا شما را به طور خلاصه با برندینگ مکان آشنا شدید. حتماَ متوجه سختی آن شده اید؛ اما نشدنی نیست.